Του Λινάρδου Ερμολάου, Γ.Γ. της ΠΟΠΣ
Η Εθνική μας Αντίσταση του 1941-44 αποτελεί ένα από τα λαμπρότερα ιστορικά πολεμικά γεγονότα στη μακραίωνη και μαρτυρική ιστορία του Έθνους μας. Είναι η καθολική Αντίσταση του λαού μας στην υποταγή κάτω από τη βία του βάρβαρου κατακτητή. Είναι η συνέχεια του Ελληνοιταλικού και Γερμανικού πολέμου.
Μετά την κατάρρευση του μετώπου, την είσοδο των Γερμανών (Απρίλιος 1941) και των Ιταλών (Μάιος 1941) στην Αθήνα, διαμορφώνεται περίπλοκη πολιτική κατάσταση. Τα δύο θεμελιώδη προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει ο Ελληνικός Λαός είναι η επιβίωσή του, ο αγώνας εναντίον της λιμοκτονίας, στην οποία δεν μπορεί παρά να οδηγήσει μια χώρα φτωχή, σαν την Ελλάδα, η ξένη κατοχή και η οργάνωση της σωτήριας αντίστασης κατά των κατακτητών.
Η ψυχολογία ολόκληρου του ελληνικού λαού (αν εξαιρέσει κανείς τους συνεργάτες της κατοχής που ήταν μια ανεπαίσθητη ομάδα κατά τα τριάμισι χρόνια της εθνικής κατοχής) κυριαρχήθηκε από σύνθετο συναίσθημα: γνήσιο πατριωτισμό και βαθύτατη δίψα για δημοκρατικές και κοινωνικές ελευθερίες.
Στις πρώτες φθινοπωρινές ημέρες του 1941 η πρωτεύουσα με τον Πειραιά και τους γύρω φτωχοσυνοικισμούς εκδηλώνουν τα πρώτα συμπτώματα του υποσιτισμού. Οι πυρήνες της Αντίστασης σχηματίζονταν από τις πρώτες εβδομάδες. Οι πρώτες οργανωμένες προσπάθειες για την έναρξη ενός αντιστασιακού αγώνα που θα ήταν συνέχεια στα βουνά της Αλβανίας και την μάχης της Κρήτης σημειώνονται στη Μεγαλόνησο. Αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπου οι συνθήκες για αντιστασιακή δράση δεν ήταν τόσο ευνοϊκές, εμφανίστηκαν σποραδικά ομάδες ενόπλων, με στόχο την αντίσταση στον κατακτητή.
Η πάλη για την επιβίωση του λαού ήταν ήδη μια πρώτη αυθόρμητη αντιστασιακή πράξη. Η πρώτη αυθόρμητη όσο και ηρωική πράξη αντίστασης είναι το κατέβασμα της γερμανικής σημαίας από την Ακρόπολη της Αθήνας από δύο νέα παιδιά 19 χρονών, τον Μανόλη Γλέζο, φοιτητή της Εμπορικής και τον Απόστολο Σάντα, φοιτητή της Νομικής σχολής, στις 30 Μαΐου 1941. Προϊόν της αυθόρμητης και ανοργάνωτης αντίστασης υπήρξε κατά το φθινόπωρο του 1941 η συμφορά της Ανατολικής Μακεδονίας και η σφαγή του Δοξάτου από τα βουλγαρικά στίφη της κατοχής. Το 1942 υπήρξε το έτος κατά το οποίο άρχιζε ο συστηματικός ένοπλος αγώνας αλλά και η οργανωμένη μαζική παλλαϊκή εθνική αντίσταση. Η εθνική έξαρση έμπαινε σε στάδιο απροσδόκητου οργασμού, που υπερνικούσε τις αντιδράσεις του σκεπτικισμού και της σκοπιμότητας. Πατριώτες από όλα τα κοινωνικά στρώματα, με διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές τοποθετήσεις, εργαζόμενοι της πόλης και του χωριού, εργάτες, διανοούμενοι, υπάλληλοι, επαγγελματίες, βιοτέχνες, νέοι και νέες, φοιτητές και φοιτήτριες, αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, ένα σημαντικό μέρος του κλήρου πυκνώνουν και πλαισιώνουν τις γραμμές της Εθνικής Αντίστασης. Όλα πια για τη λευτεριά της σκλαβωμένης πατρίδας.
Μιλώντας κανείς για την Εθνική Αντίσταση δεν μπορεί και δεν πρέπει να λησμονεί τη συμμετοχή της Ελληνίδας σε αυτή. Το 50% στην Εθνική Αντίσταση ήταν γυναίκες. Σε αυτή την κοσμογονία δεν υπήρχε αντίθεση ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες. Η συμμετοχή των γυναικών έδωσε μια άλλη ποιότητα στον αντιστασιακό αγώνα.
Σπουδαιότατο γεγονός της ομοψυχίας και της κοινής δράσης κατά των στρατευμάτων κατοχής υπήρξε η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοεμβρίου 1942. Στην ανατίναξη έλαβαν μέρος 120 άντρες του ΕΛΑΣ, 65 των ΕΟΕΑ και του ΕΔΕΣ και 12 Άγγλοι σαμποτέρ. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου είναι για την εθνική προσπάθεια του ελληνικού λαού μια δεύτερη Αγία Λαύρα του 1821. Οι αρχές κατοχής έμειναν κατάπληκτες από το «θράσος» των ληστών…Η ανατίναξη μεταδόθηκε με πρωτοφανή ταχύτητα σε όλη την Ελλάδα, σαν ένα πολεμικό εγερτήριο. Ο Βρετανός Πρωθυπουργός το είχε χαρακτηρίσει τότε σαν μια μεγάλη επιτυχία, το μεγαλύτερο σαμποτάζ της Ευρώπης, ως εκείνη τη στιγμή.
Σε εξακόσιες υπολογίζονται οι μάχες που δόθηκαν μεταξύ αντιστασιακών ομάδων και Γερμανοιταλών. Οι περισσότερες από αυτές έληγαν με πλήρη νίκη των Ελλήνων. Τα ανατριχιαστικά αντίποινα των κατακτητών κατά των Ελλήνων πατριωτών, που σαν φαντάσματα μέσα στις νύχτες, συνέχιζαν τα ολοκαυτώματα.
Από τις αρχές του 1943 η συγκυρία των εσωτερικών και εξωτερικών εξελίξεων οδήγησαν σε ραγδαία άνοδο του κινήματος της Αντίστασης σε όλη την Ελλάδα. Όσο όμως δυνάμωνε και άπλωνε τη δράση της η Εθνική Αντίσταση, τόσο σκλήραιναν τη στάση τους οι κατακτητές. Τα Καλάβρυτα, το Δίστομο, η Κοκκινιά, η Καισαριανή και πολλά άλλα μέρη της πατρίδας μας είναι οι αψευδείς μάρτυρες της θυσίας του ελληνικού λαού για τη λευτεριά.
Η γιορτή για την Εθνική Αντίσταση είναι το καλύτερο μνημόσυνο για όλους εκείνους τους αγωνιστές που πολέμησαν τον κατακτητή. Γιατί ήταν χρέος μας, ήταν καθήκον και υποχρέωση να δικαιωθεί επίσημα και ουσιαστικά η Εθνική Αντίσταση που έγραψε ο λαός μας.
